9 May - Gələbə Günü , 18 May – Matəm Günü

      Krımda 18 may 1993-çü ildən sürgün gurbanlarınin yad günü kimi geyd olunur. Və bu gün, çox bir güc ədaləti bərpa edilməsi üçün sərfr olunanda, coxlarinin sualı var: tatarların vətən xaini olmaqı nəyə əsaslanmışdır? Bir şey aydındır ki, Krım tatarları alçaltmag, onlarin yüksək adını taptalamag ücün, bəzi guvvələr  çalışır.

Həmçinin Russiyada , çoxdan yada salınmayan,  iki gat Sovet İttifagı gəhramanlari, heç xatırlamag da istəmirlər: Axmetxan sultan, və bu sırada Sovet İttifagı gəhramanları : Petay Abilov, Teyfuk Abdulla,  Uzeir Abduramanov, Abdureim Reşidov, Seitnaf Seitveliyev və digər çox saylı Krım tatarları. Heç onlar təsəvvür edə bilməzdilər ki, bir faşizm rejiminə garşı vuruşarkən, bir vaxtdan sonra, başga bir faşizm rejimi onların xalgını Krımdan rədd edəcək.

Onlar necə Vətən xaini ola bilər?  Birincisi Krım tatarları heç vaxt rus imperiyasının daxilində  könüllü  daxil olmamışdılar, rus çarına sədagət andını içməmişdilər, o deməkdir ki, Krım tatrların kimə garşı və ya kimin tərəfində vuruşmag  hügugu var idi. İkincisi Vətən xaini kim idi?  Əslində İkinci dünya müharibəsi  sentyabırın biri 1939-cu ildə başlandı, Molotov-Ribbentrop paktının  imza olundugdan bir həftə  sonra.  Onun başlanmağı Adolf Gitler goşunun ,  və 17 gündən sonra isə İosif Stalinin goşunun Polşaya daxil olmagla geyd olundu. Gərbdən gitler, Şərgdən isə Stalin, Polşani parçaladılar. Bu o deməkdir ki, Stalin Gitlerin tərəfində vuruşub, sonra isə ona garşı.

Sovet totalitarizmi faşist totalitarizmdən nə ilə fərglənirdi? Fərg ancag onda idi ki, o başga bir cinayətkar insanlığa nifrət dolu rejiminə garşı gələbə çaldı.

Xalgların və millətlərin kütləvi şəkildə gırmağı, bu sırada sovet hərbçilərını generallardan sıravilərə kimi gırılmağı, SSSRin əhalisinə garşi genosid prossesi planının və (GULAG) konslagerlərin gurulması,  elementlərdən biri idi.

Xatırladag kı, bu dəhşətli faciyəyə coxlu xalglar dözdü, sosial gruplarının və xalglarının  sürgün olunmağı,  bolşevizm  rejimini daimi praktikaya salmışdır. Xüsusən bu cür prosseslər 1930-cu illərdə güclənib. 1950-ci illərin ortalarına kimi, 15 xalg və 40 millətlər sürgün olunmuşdur. Öz  doğma torpaglarindan, tarixi vetenlerinden 3.5 milyon insan sürgün olunub, çoxları sürgün zamanı həlak olub.

1943-cü ilde noyabr ayinda, Şimal Gafgazdan “ Vətən xaini  xalglar” -ın  sürgünü başlamışdır. Stalin, “ xalglar atası” inguş və çeçenləri  xain-xalgalrı , faşizm köməkciləri  adlandırdı,  və bu ittiham bütün sürgün olan SSSR millətlərin garşina  elan edilmişdi.

18 may 2013 ildə sovet rejiminin, krım tatarlarının öz vətənlərindən  Krım Respublikasından sürgün olmağının 69 il tamam olur. 69 il bundan gabag, moskva Kremli, krım-tatar millətinə garşı genosid aktını irəli sürüb, onlar əmin idilər ki, Krımı “ boşaltdılar” tatar xalgından. Krım tatrlarının sürgünü 18 may 1944-cü ildə başlanıb, və may ayının 20-də başa çatıb.  Bəzi məlumatlara görə 180-200 min tatarlar sürgün olundu. Onların çox hissəsi  Özbəkistana  sürgün olunub.

İnsanliga zidd olan ,  12 il ərzində davam edən 1944-1956 ilə kimi komendant rejimi,  həmçinin aclıg, epidemiyalar,  türmələrdə olan acinacaglı vəziyyət,  kütləvi  şəkildə Krım tatarların həlak olmaglarına səbəb olub. Həlak olanların çoxsu yaşlı insanlar, gadınlar və uşaglar idi. Sürgünün birinci illərində krım-tatar xalgı 46,2% azalib. Bu zaman xalgın kişilərin çoxusu (35 min)  Sovet ordusunda Almaniyaya garşı vuruşurdu. Muharibədən sonra onların hammısın sıraviləri və zabitləri, hərbi ləyagətlərinə və mükafatlarına  baxmayarag, sürgün ediblər.

Xatirladag ki, 1945-ci ildə iyun ayinda, axırıncı bir grup krım tatarları, Arabat istigamətindəolan Çokrak balıgçı kəndinin sakinləri  barjada dənizdə batırılıb. Variantların birinə görə, sürgün zamanı 1944-cü ildə, bu kəndin sakinləri “nəzərdən gaçıb”, və bu səhvi belə bir varvar üsulu ilə duzəltmək gərar olunub.

Gəribçilikdə, krim-tatar xalgının sürgün zamanı minlərlə verilən gurbanlar, onillərlə olan repressiyalar və zillətlər, krim-tatar xalgını ruhdan salmayıb. Xalg birləşib, dözüb, döyüşüb, və öz Vətəninə yəni  Krım Respublikasına gayıtdı, baxmayarag  ki,  bəzi güvvələr çalışıb və çalışır ki krim-tatar xalgı öz hüguglarını bərpa edə bilməsin. Hal hazırda Krimın əhalisi  2 milyona yaxındır, onlardan 300 minə  yaxın olan krım tatarlarıdır.

İki paralelləri mügayisə edək- 9 may Gələbə Günü bayramı Russiyada,  18 may matəm günü Krımda: 9 may Gələbə Günü keçirilməsi  üçün milyardlar sərf olunur, KİA bu hagda dayanmadan uşag bagçalarindan başlayarag, hökümət idarələrinə kimi danışır, vətənpərvər  aksiyalar keçirilir. Kütləvi  sərxoşluglarla  səslə və ucadan bu günlər geyd olunur. Hamıya garabaş sıyıgı gonaglıgı verilir,  cəbhə 100 gram içilir, həmçinin veteranlara giymətli hədiyyələr paylanır.  Hər il 9 mayda uca tribunlardan , ənənələrə uygun olararg  rus xalginin gəhramaligindan nitglər deyilir. Hüsusən vətənpərvərlikdən çox deyilir, amma milyonlarla sürgün və məhv edilən xalglardan bir dənə də söz belə deyilmir.

Eləcə də hər il mayın 18-də  krım-tatar xalgı  matəm mitininginə toplanır, vəfat edən  həmvetenlərinin dua edib yada salırlar. Mitinglər iştirakçıları  yenə və yenə  ucu bucağı bilinməyən Orta Asiya çöllərində, Sibirdə, Özbəkistanda və Gazaxistanda vəfat edənləri yada salır, bu gündə onları birləşdirən öz xalgın hüguglari üçün mübarizəsi  birləşdirir. Onlar əmindilər ki, tarix bərpa olunmasa, xalgın milli şüuru  dirçəlməz. Bunsuz isə xalgin birliyina çatmag olmaz, bu belə aksiyalarının  təşkilatçilarının fikiridir. Matəm günü bir yalan üzərində gurulan aksiya deyil, əksınə  onların faciyəli tarixidir, hansı ki  krım tatarlarını küçələrə cıxmağı  məcbur edir.

Biz, kazan  tatarları,  ürəkdən krım tatarlarına təşəkkürimizi  bildiririk, onlara, və onların liderlərinə, cətin şəraitdə öz milli hügugları saxlamagdan ötrü,  mübarizə etmələri üçün.  Gərəzsizliyin və birliyin gözəl nümunəsi. Xüsusən biz krım-tatar  xalgının  məclisin sədrinə  Mustafa  Jemilyova, məclisin sədr müavinə  və Ali Krim ittifagının deputatına  Refat Çubarova  təşəkkürimizi  bildiririk

Tatarıstanda tatar xalgının liderləri və vətənpərvərləri  türk, finn-ugor, altay və başga millətlərinin aralarında münasibətlərin yaxınlaşması üçün  siyasi-cəmiyyətli iş aparirlar, Ümum Tatar İctimai  Mərkəzinin sabit sədri Zinnur Agliullin, tatar xalgının Milli Məclis sədri – Fauziya Bayramova,  tarix elmlər namizədi – Rafael  Muxametdinov,   Dünya Türk Gənclərinin Birliyi şərəfli  prezidenti  - Talgat Axmadişin,  ictimai iştirakçi, publisist,  RF Dövlət Dumasin keçmiş deputatı – Fandas Safiullin. Ümid edirik  ki, bizim ümumi  səyləri  ilə  kazan və krım tatarların konsolidasiyası  ugurlu olacag. Bizim tariximiz Kazan və Krım tatarlarının siyasi və igdisadi əməkdaşlıginı  göstərir.

Biz arzu edirik ki, krım-tatar xalgının deportasiyaya xəsr olunan Yad günündə hökümət başçiları, Ukrayna  prezidenti- Viktor Yanukovich, Türkiyənin baş naziri- Rəcəp Ərdogan, Gazaxıstan prezidenti- Nursultan Nazarbayev, Özbəkistan prezidenti - İslam  Kərimov, Azərbaycan Respublikasının prezidenti-  İlham Əliyev, Tatarıstan prezidenti-  Rüstəm Minixanov, Başkortostan prezidenti-  Rüstem Xamitov, Çuvaşiyanın başçısı -  Mixail İgnatyev,  BMT nümayəndələri,  Avropa İttifagı,  Türk ölkələrin parlament  assambleyası,  “ İslam Konfransı”  təşkilatı, Ərəb Ölkələrin Ligası iştrak edəcəklər.

Biz hammımız yaxşı bilirik ki,  “ Xolokost  gurbanlarının Yad Günü”-nə , hər il onlarla ölkə başçıları toplanır. Axirincı 60 ilə, Almaniya nasizm gurbanlarına olan cuudlara, 60 milyard dollara yaxın ödəyib.  Russiya  almanlar kimi, Sovet  İttifagının  varis olduguna görə,  tatar-krım və digər deportasiya olunmuş xalglara kompensasiya odəməlidir.

Biz ümidvarıg ki,  türk ölkələrinin hökümət başçıları  bu gün toplanıb, krım-tatar xalgına dəstək ola bilərlər.

Bu məktubu biz Ukraynaya (Kiev ş., tel. +380963775026) siyasi emigranta  Nafis Kaşapova , Russiyanın  kütləvi informasiya mediası vasitəsi ilə  , həmçinin Yaxın və Uzag  xaricdə yayılmagı üçün  göndəririk. Və xahiş edirik ki bu məktubu  ukrayna,  krım-tatar , gazax,  özbək, azərbaycan, ingilis, türk və ərəb dillərinə  tərcümə olunsun.

Krım tatarlarına dünyanın gardaş xalglarının sırasında özünə layıg yer  tutmagı arzu edirik!

Bu məktub ümumşəhər məclisndə  Naberejnie Çelnı şəhərin  filialında  tərtib olunub ( NÇF)  TİM. 15 aprel 2013 il.

Ümumşəhər məclisinin sədri adindan  NFC TİM- Rafis Kaşapov.

Məclis katibi- Sergey Vişnyakov

9 мая - День победы, 18 мая - День траура!

http://tatar-centr.blogspot.ru/2013/04/9-18.html

May 9 – Victory Day, May 18 – Mourning Day!
http://tatar-centr.blogspot.ru/2013/04/may-9-victory-day-may-18-mourning-day.html